Забава "Сёння наша хата пацехамі багата"

Прыбягае Ліса Патрыкееўна.

Ліса: Гэй, сябры! Вітаю вас!

Заходзьце  да  нас!

Сёння ваша хата

Будзе пацехамі багата.

Прыходзьце на падмогу.

Сядайце на падлогу.

Будзем забаўлянкі ўспамінаць.

Так час каратаць.

Чуецца голас: “Му – Му”.

ВЫХАВАЦЕЛЬ:Вось і бычок наш, бысенька, залатая лысінка.

Ой, бычок, бысенька,

Залатая лысінка.

Ты паціхоньку хадзі

І дзіцятак не будзі.

( Дзеці  пляскаюць у далоні, вітаюць забаўлянкі).

ЛІСА: А вось справа якая, тады пацеха другая!

(Паказваецца калючы вожык на чатырох лапках).

 ДЗЕЦІ : Бяжыць вожык,

Туп-туп-туп.

Сам калючы,

Востры зуб.

Вожык, вожык,

Ты, куды?

Ад якой бяжыш бяды?

Вожык лапкамі туп-туп!

 Дзеці  імітуюць дзеянні.

Вожык вочкамі луп-луп!

ВОЖЫК: Навакол пануе ціш,

Чую! І лісіцы мыш.

Я,  да  лісця

Тупу – тап

Лапкай мышку цап!

(Выцягвае мышку).

ВЫХАВАЦЕЛЬ: Запытайцеся,  дзеці , у мышкі, дзе яна была?

 ДЗЕЦІ : Мышка, мышка, дзе была?

МЫШКА: Была ў пана караля.

 ДЗЕЦІ : Што рабіла?

МЫШКА: Лыжкі мыла.

 ДЗЕЦІ : Што далі?

МЫШКА: Кусок сала.

 ДЗЕЦІ : Дзе паклала?

МЫШКА: Пад лаўкай.

 ДЗЕЦІ : Чым накрыла?

МЫШКА: Халяўкай.

 ДЗЕЦІ : Дзе падзела?

МЫШКА: Кошка з’ела.

( Дзеці  падыходзяць  да  мышкі і суцяшаюць яе).

 ДЗЕЦІ : Не плач, яшчэ дадуць.

ВЫХАВАЦЕЛЬ: Вось якія пацехі ў нашай хаце жывуць!

Вам яны спадабаліся?

А ці дужа вы смяяліся?

Можа каго суцяшалі?

А ці гучна ў далоні пляскалі?

А ці шчыра забаўлянкі віталі?

А ў госці іх яшчэ запрашалі?

 ДЗЕЦІ : Не, яшчэ не запрашалі.

ВЫХАВАЦЕЛЬ: Тады запросім усе разам.

 ДЗЕЦІ : Пацехі, пацехі,

Прыходзьце  да  нас.

Чакаем вас!

ЛІСА: Дзякуй, дзякуй!

 Канспект  комплекснага занятку  па   далучэнні   дзяцей  группы “Чамучкі”  да   беларускай  культуры

Праграмны змест: выявіць у  дзяцей  веды  беларускіх  народных казак, вучыць ацэньваць учынкі герояу, выказваць свае адносіны  да  іх; на матэрыяле казкі «Зайкава хатка», вучыць  дзяцей  спачуваць дзеючым асобам, часткова ўзнаўляць тэкст, садзейнічаць развіццю увагі, уяўлення, умення бачыць цэласнасць вобраза, вучыць імітаваць рухі жывёл; удасканальваць  беларускую   мову   дзяцей , выхоўваць сяброўскія адносіны паміж  дзяцей .

Абсталяванне: макеты хатак са «сняжку» і з «пяску», дрэў: бярозы, яліны; пянькі, касцюмы зайца, лісы, пеўніка, ваўка, мядзведзя; магнітафонныя запісы танцавальнай музыкі, жаночы  беларускі  касцюм, кошык, у якім знаходзяцца рэчы з казак, шырма для лялечнага тэатра.

Ход занятку

Гучыць музыка. У пакой, нібы «казачная сцежка», пасланы ходнічак.  Дзяцей  сустракае Казачніца (выхавальнік у  беларускім  нацыянальным строі з клубочкам у руках).

Казачніца. Добрай раніцы, дзяўчынкі-весялінкі і хлопчыкі-малайчынкі!

Шчыра ўсіх я вас вітаю і здароўя ўсім жадаю!

Не стойце, дзеткі, ля дзвярэй, вы праходзьце весялей!

А ці пазналі вы мяне? Так, я — Казачніца. Шмат ведаю цікавых казак і вам раскажу. А ведаеце, як я знайгшіа дарогу  да  вас? Мне дапамог мой чароўны клубочак. Ён каціўся, а я ішла за ім услед, ледзь паспела.

( Дзеці  адказваюць.)

Казачніца. Хацела вам казку расказачь, кніжку цікавую прачытаць... Паклала кніжкуў торбачку, але яна знікла разам з новай казкай.

I каб торбачку знайсці,  па  гэтай сцяжынцы трэба прайсці.

Гучыць  беларуская  народная мелодыя «Крыжачок».

Казачніца. Ой, што гэта? Ногі так і просяцца ўскокі. Дык гэта ж  беларуская  народная мелодыя!  Дзеці , станавіцеся хуценька ў круг, будзем танцаваць. ( Дзеці  танцуюць.)

Казачніца. Мы з вамі апынуліся ў чарадзейнай краіне. Тут жывуць любімыя героі казак. Вось і клубочак наш спыніўся на сцежцы, каля дрэва. Паглядзіце, што гэта за кошык стаіць пад дрэвам, накрыты сурвэткай? Цікава, што ў ім і хто з казачных герояу мог яго згубіць?

( Дзеці  адказваюць. Напрыклад, у кошыку - рэпка, а кошык - дзедаў («Рэпка») і г.д.: калабок - баба («Калабок»), яечка - курачка («Курачка-Раба»), бобінка - пеўнік («Як курачка пеўніка ратавала»), пшанічны каласок - курачка («Пшанічны каласок»), гусінае пяро - Піліпка ("Пліпка-сынок»), скрыпачка - коцік («Коцік, пеўнік і лісіца».)

Казачніца. Давайце пакінем кошык на месцы. Хто згубіў, той тут і знойдзе. (Звяртаецца  да  клубочка.)

Далей, клубочак, нас заві, прыгоды любяць  дзеці , I казачкі нам пакажы усе лепшыя на свеце!Зноу мой клубочак некуды спяшаецца. Хуценька ідзем за ім! А вось і печ стаіць! Давайце спытаем у яе, дзе наша торбачка?

Печ. Падыходзьце, маляткі, адгадайце мае загадкі!

Што крычаў пеўнік, калі яго схапіла ліса? (Коце-браце! Мяне ліска нясе ў высокія горы, у глыбокія норы,  Па  барах,  па  карчах, аж бярэ мяне страх.)

Печ, Малайцы!!!

( Дзеці  шукаюць і знаходзяць пад ложкам торбачку.)

Казачніца. Ой, торбачка ўся ў дзірках.

Гэта - свавольніцы мышкі даведаліся, што ў ей кніжкі.

Разгрызлі завязкі - Бачаць: казкі

I дадому ўцякалі. Будзем казкімы чытаць

І ўсе разам сябраваць!

Гульня «Пастка».

Ліса. Глупства выдумаў, з пяску! Я сабе зраблю з сняжку!

Казачніца. Лес яны раскарчавалі, хаткі побач збудавалі. Пачалі гукаць вясну.

Ліска 3 зайкай гукаюць вясну:

Ліса. Вось і ўсё. Зіма прайшла, вясна-красна падыйшла, Мая хатка ўся растала, у мяне жылля не стала, Атрымалася вада. Гэта гора - не бяда! Ведаю, што мне рабіць: будуя, як пані, жыць!

Зайка. Сядзь, суседка, пасядзі, Ты мне можаш госцем быць!

Ліса. Сціхні ты, мне не пярэч! Лепш каціся з хаткі прэч. Вось што - 3 сённяшняга дня Гаспадыня ў хаце - я! Казачніца. Што рабіць? Бяздомны заяц сеў пад дрэва, горка плача...

Ідзе воўк.

Воўк. Што за гора? Ты ў бядзе? Не пакіну я цябе! Твайму гору, чым магу, Я, касы, дапамагу. Падыходзіць  да  хаткі.

Злазь, ліса, хутчэй ты з печы, хатка ж не твая, дарэчы,

Лепш касога не чапай, хутка з хаткі ўцякай!

Ліса. Сцеражыся, воўк, мяне! Хвост мой, быццам той дубец -Дам хвастом - табе канец!

Казачніца. Напужаўся шэры воўк і ў лес хутчэй уцёк. Зноў зайка сеў пад дрэва і плача. Ідзе мядзведзь. Мядзведзь. Злазь, ліса, хутчэй ты з печы, хатка ж не твая, дарэчы,

Лепш касога не чапай, хутка з хаткі ўгрікай!

Ліса. Сцеражыся, мядзведзь, мяне! Хвост мой, быццам той дубец -Дам хвостом — тебе канец!

Казачніца. Спалохаўся наш мядзведзь і хутчэйу лес пабег. Зайка зноу плача, ідзе пеўнік.

Пеўнік. А чаму, зайка, ты такі сумны? Чаму ты плачаш? (Зайка адказвае.)

Пеўнік. Не плач, зайка, пойдзем і прагонім Ліску! (Ідуць  да  зайкавай хаткі)

Ку-ка-рэ-ку! Я - пявун-лапатун! На короткіх нагах, на высокіх пятах, Нясу касу на плячы, хачу лісу засячы.

Ліса выскоквае з хаткі, хаваецца пад бярозай. Зайка дзякуе пеўніка за дапамогу, запрашае ў госці.

Казачніца. Дзеткі! Добра пеўнік зрабіў, што выратаваў зайку? Так, пеўнік храбры, смелы! Паглядзіце, які погляд у лісы! Не падабаецца ей быць адной! Лісл. Даруй мне, Зайка, я не буду больш так паводзіць сябе. Хачу зусімі вамі сябраваць!  Дзеці  выконваюць вясёлы танец.

Зайка. А мы прыгатавалі для вас пачастункі.

 Канспект  сумеснага свята дарослых і  дзяцей .

ДЗЕЮЧЫЯ АСОБЫ: гаспадыня, дарослыя і дзеці-валачобнікі, дарослы пачынальнік, хлопчык-механоша, дзеці-музыкі. Дзеянне адбываецца на надворку (ля хаты стол, лавы). Гучыць валачобная песня: "Валачобныя людзі, добрыя, валачыліся - намачылiся, зайшлі на падворак пасушыліся. Тут курка рабенька нанесла яец цэлы карабец  да  Вялікадня. Будзе рада ўся сям'я.” Валачобнікі, смеючыся, заходзяць на падворак і кажуць:

“Ай, гаспадар, выходзь. Не дасі кока - дык выб'ем вока". На падворку нікога няма, ціха.

ПАЧЫНАЛЬНІК: Гаспадынька, не ляжы!

На падворак выхадзі! Вялікдзень нам падары: Ці пасхі кусочак, Ці яечак пяточак, Ці куліча скарыначку, Ці цыбулькі пярышачку.

Гаспадынька адчыняе акенца і вітае гасцей: Ой, што за народ Сам Бог парог! Я не сплю, не ляжу, вам з радасцю Вялікдзень падару.

Гаспадыня выходзіць, кланяецца валачобнікам. Ставіць на стол місу з яйкамі, пасху, куліч. Валачобнік-пачынальнік, паказваючы на стол, кажа:

СЁННЯ Вялікдзень!

Будзе многа яек нам.

Будзем мы есці,

Будзем гуляць,

Будзем вялікдзень велічаць.

Вясну ў сенца зазываць. Давайце, калі ласка, усе разам заклічам вясну, слухайце як:

Вясна, вясна красна.

Прыйдзі, вясна, з радасцю,

3 вялікай міласцю,

3 цяплом, дабром, пра цябе пяём.

Песня "Ой вясна".

ГАСПАДЫНЬКА: Вясна прыйшла, сонейка з сабой прывяла.

Яно грэе, цеплае лецейка вітае.

Песня "Заклік сонца".

ГАСПАДЫНЬКА: Дзякуй, дарагія госцейкі, што яркаму пакланіліся,

Каб рана ўсхадзіла наша поле багатым ураджаем адарыла, ярка б свяціла, хлопцаў, дзяўчат будзіла.

Работу давала, у поле пасыхала, святыя дні абагравала.

ДЗЕЦІ: Сёння ў нашым полі карагод водзіць,

Ён дзяўчат і хлопцаў у ім водзіць.
УСЕ РАЗАМ: Дзе карагод ходзіць - там жыта родзіць.

А дзе не бывае - там улягае.

Карагод "Вяснянка".

ГАСПАДЫНЬКА: Паважаныя госцейкі, зручна на лавы, на прызбе сядайце, гульню "Святкі" пачынайце.

Моўная гульня "Святкі".

ПАЧЫНАЛЬНІК-валачобнік пачынае:

Адчыніла каляндар у пачатку года - вось святое Раждзяство напярод пайшло каляды прывяло.

Новы гадок - за ім слядок.

Нямнога часу прайшло яшчэ -
Святая Масленіца бліны пячэ,
Святое Благавешчанне заворвае,
Чысты чацвер ячмень сее.
Гаспадынька паказвае каляндарны ліст з малюнкамі Вялікадня.
ДЗЕЦІ: Святое вялічка - з красным яечкам.

ПАЧЫНАЛЬНІК: На першы дзень пірагі паеш, на сярэдні гуляем.

Малайцы, госцейкі - святы ведаеце. Але, дзеткі, пра сёнешняе свята асобна гаворка: Гэта свята - пачатак палявых работ, пасля яго Сялянам многа прыемных клапот. Будзе ён сеяць, палоць, касіць, жаць... I праца гэта да той пары - пакуль не прыдуць халады. Ярылу сонца, сялянін на падмогу заклікае, каб зямлю абласкала, багаты ураджай за цяжкую працу дала. Але гэта не ўсе свята. У народзе розных традыцый багата. Усе хрысціяне святкуюць у Вялікодныя дні ўваскрэсе Хрыста. Вітаючы, кажуць:

"Хрыстос уваскрэсе"

Трэба паглядзеці, трэба пачакаці,  па  яечку даці.

ГАСПАДЫНЯ да механошы:

Даражэнькі механоша!

Вось для дзяцей і ўсіх гасцей яйкі, кулічы. Ешце на здароўе.

Са святам адзін аднаго вітайце, мяне не забьшайце,

Няхай споўніцца, што жадаецца,

Што задумана - усе прыдбаецца.

А найперш няхай будзе з вамі Бог,

Каб нягоды ўсе абыйсці дапамог.

А вы валачобнікі, людзі добрыя,

Усе групы абыдзіце, не шкадуйце

Яйкі, кулічы, святочныя гасцінцы дзецям

падаруйце.

1. 
   Аляхновіч А., Рахчэеў М.,Фядосік А.,  Беларускі  дзіцячы фальклор – Мінск,1994.
   
2. 
   Анцыпіровіч В. М., Фарміраванне музычнай культуры дашкольнікаў сродкамі беларускага фальклору – Мінск, 2007.
   
3. 
   Анцыпіровіч В. М., Музычная скарбонка – Мазыр, 2007.
   
4. 
   Аляхновіч А., Зімовыя святы – Мінск, 2003.
   
5. 
   Барткевіч Г., Ходзіць жораў па таку – Мінск, 1993.
   
6. 
   Красіла А., Мой родны край завецца Беларуссю – Мазыр, 2004.
   
7. 
   Ліцвінка В., Калыханкі і забаўлянкі – Мінск, 1992.
   
8. 
   Семенякоў В., Беларускія народныя танцы, карагоды, гульні – Мінск, 1989.
   
9. 
   Пралыгіна Н. В.,  Далучэнне  дашкольнікаў да беларускай нацыянальнай культуры сродкамі народных гульняў – Мазыр, 2006.
   
10. 
    Цяленчака В., Мой родны кут – Мазыр, 2004.
    
11. 
    Цыральчук А., Купалінка: народныя святы і абрады – Мазыр, 2005.
    
12. 
    Праграма дашкольнай адукацыі Пралеска - Мінск, 2007.