Урок біялогіі ў 11 класе Сучасны этап эвалюцыі чалавека. Расы іх паходжанне і адзінства

«Навучальна-педагагічны комплекс Рытанскі дзіцячы сад – сярэдняя школа»

Урок біялогіі ў 11 класе

Сучасны этап эвалюцыі чалавека. Расы іх паходжанне і адзінства.

Настаўнік біялогіі вышэйшай катэгорыіі

Юргелянец Вольга Казіміраўна

Рытань 2013

Тэма: Сучасны этап эвалюцыі чалавека. Расы іх паходжанне і адзінства.

Мэта:

• 
  Садзейнічаць развіццю ўяўленняў аб характэрных асаблівасцях рас чалавека, аб умовах фарміравання расавых прыкмет;
  
• 
  Садзейнічаць фарміраваннюнавыкаў работы з рознымі крыніцамі інфармацыі, замацаваць уменні абагульняць, аналізаваць і рабіці вынікі на аснове атрыманай інфармацыі;
  
• 
  Садзейнічаць выхаванню талерантных адносін да людзей розных нацыянальнасцей і рас, выхоўваць пачуцці ўзаемадапамогі і ўзаемакантролю, стварыць умовы для развіцця камунікатыўных навыкаў пры рабоце ў групах
  

• 
  Індывідуальная
  
• 
  Франтальная
  
• 
  Групавая
  

1.1. псіхалагічны настрой класа на урок

Костер, похрустывая ветками,

Мне память тайную встревожил, -

Он был зажжен в пещерах предками

У горно-каменных подножий.

Как трудно было им, единственным,

На человеческом рассвете,

На неуютной и таинственной

Необустроенной планете.

Быть может, там был каждый гением

(бездарность выжила б едва ли)

С таким бессмертным удивлением

Они нам землю открывали.

На них презрительными мордами

Как на случайное уродство,

Посматривали звери, гордые

Своим косматым первородством.

Мы стали опытными, взрослыми

А предки шли призывниками

Как смертники, в разведку посланные

Предшествующими веками.

Еще не поклонялись идолам,

Еще анналов не писали …

А Прометей был просто выдуман –

Огонь они добыли сами.

2.1. Праца па картках

Установіць адпаведнасць (4-5 Бал.)

• Адносіцца да палеаантропам А. Неандэртальцы

• Астанкі знойдзены ў Франціі Б. Краманьёнцы

• Рост до 180 см

• Аб’ем чэрапа – 1400 см3

• Аб’ем чэрапа – 1600 см3

• Надброўны валік адсутнічае

• Астанкі знойдзены ў Германіі

• Зачаткі членараздзельнай мовы

• Изготавливали каменные орудия труда (скрэблы, рубіла)

• Мазгавы аддзел пераважваў над тварным

• Развіты падбародачны выступ

Раставіць у пэўным парадку(2-3 бал.)

• А. Неандэрталец

• Б. Чалавек умелы

• В. Краманьёнец

• Г. Сінантрап

• Д. Дрыяпітек

• Е. Аўстралапітек

АДКАЗЫ:

• 1. АББАББАААББ

• 2. ДБЕГАВ

Імперыя Клетачныя

Надцарства ........

Царства ………..

Падцарства .......

Тып.......

Падтып …………

Клас ................

Падклас …….

Атрад ………

Падатрад Чалавекападобныя малпы

Секцыя Вышэйшыя вузканосыя прыматы

Сямейства ……….

Род ……….

(САМАКАНТРОЛЬ)

2.2. Састаўленне кластэра

2.3. Міні-сачыненні “Няўжо мы радня”

2.4.Як разумееце выказванне В.І. Вярнадскага“Чалавек разумны- гэта від,здольны да самазнішчэння”.

III. Актывізацыя пазнавальнай дзейнасці:

“Колькі ў прыродзе таямніц і загадак, але самая складаная – чалавек”.

Васіль Вітка

3.1.Мы з вамі жывём у вельмі непросты час, час НТР, час свабоды і дэмакратыі.

Канстытуцыя любой краіны забараняе дыскрымінацыю людзей па расавых або нацыянальных прыкметах.

Нацыянальнае пытанне- адно з самых складаных у сацыялогіі і палітыцы, кожнаму з нас, рана ці позна, прыйдзецца вызначыць сваю грамадзянскую пазіцыю.

Выразная і устойлівая грамадзянская пазіцыя з’яўляецца не на пустым месцы. Яна асноўваецца на ведах.

Сёння мы паспрабуем адказаць на пытанні:

1.Што такое расы?

2. Як яны сфарміраваліся?

3. Ці патрэбна дзяліць людзей па расавых прыкметах?

3.2. Арганізацыя работы ў групах па праблеме “Чалавечыя расы. Марфалагічныя прыкметы рас”.

Кожная група атрымлівае заданне:

1гр.-выяўляе прыкметы еўрапоіднай расы

2гр.- прыкметы манглоіднай расы

3 гр.-негроіднай расы.

(на сталах дадаткі па тэме, інфармацыйныя лісткі. Па выніках работы ў групах запаўняецца табліца:

Характарыстыка рас

ВЫНІК: У аснове дзялення чалавецтва на расы ляжаць марфалагічныя прыкметы, якія носяць адаптыўны характар.

3.3. Пошукава-аналітычная работа ў парах.

Даказаць, што чалавек належыць да аднаго біялагічнага віду на аснове наступных заданняў:

(заданне на інфармацыйных лістах на сталах або на камп’ютары)

ЗАДАННЕ: Прааналізуйце дадзеную спраўку і зрабіце вынік:

1.У клетках чалавека любой расы утрымоўваецца 46 храмасом?

2.Ад шлюбу людзей розных рас нараджаецца нармальнае пладавітае патомства?

3.Кроў чалавека адной расы можна пераліць чалавеку іншай расы (улічваючы групу крыві)

ВЫНІК ВУЧНЯЎ:

1.Усе расы аднолькавыя па генатыпічных, фізіялагічных, біяхімічных прыкметах.

2.Могуць свабодна уступаць у шлюб (скрыжоўвацца і даваць патомства-мецісацыя)

3.Усе патомкі пладавітыя, т.як усе расы належаць да аднаго біялагічнага віду Homa sapiens.

Схема мецісацыі

Еўрапоіды

3.4.Арганізацыя ролева-гульнёвай сітуацыі

Узнікненне рас. Расагенез

Праблемнае пытанне:

1.Як унутры віда Homa sapiens маглі узнікнуць розныя чалавечыя расы

(інфармацыйныя лісты, камп’ютар)

На основе знания механизма возникновения внутривидовых группировок у животных и используя следующие данные, предположите, как могли появиться разные человеческие расы:

• 
  Древний человек – неандерталец жил 500-300 тыс. лет назад
  
• 
  Общий предок людей всех рас жил примерно 90-92 тыс. лет назад
  
• 
  Останки неандертальцев не обнаружены только в Америке и Австралии
  
• 
  100 тыс. лет назад громадная площадь Земли была покрыта льдом. Гималаи и Алтайские горы с расположенными на них ледниками разделили Евроазиатский континент на 3 области: Западную, Восточную и Южную с различными природно-климатическими условиями.
  

1. 
   На ранніх стадыях развіцця дзейнічалі біялагічныя факторы, і на першым мейсцы быў натуральны адбор
   
2. 
   Натуральны адбор садзейнічаў фарміраванню марфалагічных прыкмет, якія дапамагалі прыстасоўвацца да розных умоў асяроддзя, да розных кліматычных умоў
   
3. 
   Прыкметы кожнай расы перадаюцца ў спадчыну, але яны не застаюцца нязменнымі.
   

ВЫНІК ВУЧНЯЎ:

1) Чыстых рас на Зямлі няма

2) Асноўныя фактары расагенезу-

- спадчынная зменлівасць

- натуральны адбор

- ізаляцыя(мінімальнае уздзеянне)

Праца з тлумачальнымі слоўнікамі: Расізм, нацыя, нацызм, фашызм,нэафашызм, шавінізм,генацыд,антысімітызм.

Этолаг- знаёміцца з значэннямі тэрмінаў, рыхтуецца да паведамлення

Антраполаг- паведамленне па схеме класіфікацыя рас сучаснага чалавека.

Праца па схеме (на экране схема расавай класіфікацыі сучаснага чалавека. Па акружнасці прыведзены назвы вялікіх рас, а ў сектарах назвы малых рас, паміж вялікімі расамі – па дзве пераходныя расы.)

Фізіёлаг- адрозненні рас

(праца вучняў па інфармацыйных лістах)

Пасля ўсяго сказанага застаецца толькі дабавіць, што усім людзям, расам, народнасцям, патрэбна навучыцца талерантнасці- цярпімасці. Хоць Дзяржава гарантуе равенства правоў і свабод чалавека і грамадзяніна незалежна ад пола, расы, нацыянальнасці,мовы,паходжання, - яно не можа забяспечыць выкананне гэтых гарантый без актыўнага ўдзелу ў іх выкананні кожнага грамадзяніна.

Артыкул. КАНСТЫТУЦЫЯ

IV. Замацаванне новых ведаў

4.1. Дыктант

1. Расавыя прыкметы чалавека узніклі шляхам......

2.Папуляцыя людзей з агульнымі біялагічнымі асаблівасцямі называецца......

3.Асноўнай прычынай узнікнення рас стала........

4.На эвалюцыю Homa sapiens у цяперашні час у большай меры уплывае.............,

А мінімальнае ўздзеянне аказваюць ........................

Единственный эволюционный фактор, который сохраняет большое значение в человеческом обществе- мутационный процесс. Мутации в клетках человеческого организма возникают в основном с той же частотой, которая была характерна для него в прошлом. В некоторых районах нашей планеты темп мутационного процесса несколько повысился из-за загрязнения природы химическими веществами и радиацией.

Именно, двадцатый век впервые в истории человечества породил глобальный экологический кризис. Только объединение всего человечества вокруг глобальных экологических проблем может позволить их решить.

Не насыщая пищей чрева,

Жует себя двадцатый век

И рубит, рубит жизни древо,

Как беспощадный человек.

Великий разум! Запрети ты

Рубить хотя последний сук.

М. Дудин.

V. Рэфлексія

5.1. “Вясёлка”

VI. Падвядзенне вынікаў урока

5.1. Ацэньванне вчняў і выстаўленне адзнак

1.Чалавек у будучым, як ён зменіцца? У якім накірунку будзе адбывацца эвалюцыя”

2. Чаму за апошнія 40 год марфалагічны воблік чалавека амаль не змяніўся?

3. Ці адбываецца ў межах віда Чалавек разумны натуральны адбор? Ці існуе ізаляцыя?

ДАДАТАК 1

Схема расавай класіфікацыі сучаснага чалавека

Па акружнасці прыведзены назвы вялікіх рас рас, у сектарах – назвы малых рас, паміж вялікімі расамі – па дзве пераходных.

ДАДАТАК 2

Твар вузкі, нос вузкі выступаючы, вусны тонкія, разрэз і становішча вачэй мае гарызантальнае размяшчэнне,колер вачэй - ад светла-блакітгага да чорнага, валасы прамые або хвалістыя, колер скуры– светлы, або крыху смуглы.

твар вузкі з выступаючай сківічнай часткай, нос шырокі плоскі, вусны тоўстыя, разрэз і колер вачэй – шырокія і адкрытыя, карыя, валасы чорныя, курчавыя і ўтвараюць своеасаблівую паветраную падушку,  колер скуры – цёмны.

Твар шырокі і пляскаты,з добра заўважнымі скуламі,нос і вусны сярэдняй шырыны, вусны сярэднія па таўшчыне, разрэз і колер вачэй – разкосасць, вузкія, скурная складка(эпікантус) на верхнім павеку, валасы цёмныя, жорсткія, прамыя, колер скуры– жаўтавата-смуглы з тоўстай тлушчавай падскурнай клятчаткай.

Характарыстыка рас