Т Э М А Т Ы К А
практычных заняткаў па дысцыпліне
«Беларусазнаўства»
для студэнтаў 2 курса
спецыяльнасці «Музеезнаўства і ахова
гісторыка-культурнай спадчыны »
2 семестр
2015
Тэма 1
Тэрыторыя і назвы нашага краю
1. Паняцце і крытэрыі этнічнай тэрыторыі.
2. Паходжанне назваў “Белая Русь”, “Беларусь”.
3. Фарміраванне этнічнай тэрыторыі беларусаў у розныя гістарычныя эпохі.
Лiтаратура
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
Карскі, Я. Беларусы. / Я. Карскі; уклад. і камент. С. Гараніна і Л. Ляўшук.– Мн.: Беларускі кнігазбор, 2001. – 640 с.
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вуч. выд. / С.А. Парашкоў. – Мн.: Беларуская навука, 2004. – 444 с.
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
Агеева Р.А. Страны и народы: Происхождение названий / Р.А. Агеева. – М., 1990.
40. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
Грыцкевіч В. Гісторыя, самасвядомасць, этнас // Маладосць. 1994. № 3 –4.
Заброцкі Э. Каланізацыйныя перасяленчыя працэсы ў Беларусі ў 20-30-я гг. / Беларускі гістарычны часопіс. 1993. № 4. – С. 88 –91.
Казлоў Л., Цітоў А. Беларусь на сямі рубяжах / Л.Казлоў, А.Цітоў. – Мн., 1993.
Лыч Л.М. Назвы зямлі беларускай / Л.М. Лыч. – Мн., 1994.
Шур В. З гісторыі ўласных імён / В.Шур. – Мн., 1993.
Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5-ці т. – Мн: БелСЭ, 1984–1987.
Юхо А. Фарміраванне тэрыторыі беларусаў // Спадчына. 1991. № 6.
Тэма 2
Этнагенез і этнічная гісторыя беларусаў
1. Беларусы – аўтахтонныя насельнікі нашай краіны.
2. Асаблівасці этнічнай гісторыі беларусаў у дасавецкі час.
3. Этнічная гісторыя беларусаў у савецкі перыяд.
4. Этнічныя працэсы на сучасным этапе.
Лiтаратура
-
Аляксееў В.П.. Вітаў М.У., Цягака Л.І. Расавая геаграфія беларусаў і праблемы этнагенезу / В.П. Аляксееў, М.У. Вітаў, Л.І.Цягака. – Мн., 1994.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Карскі, Я. Беларусы. / Я. Карскі; уклад. і камент. С. Гараніна і Л. Ляўшук.– Мн.: Беларускі кнігазбор, 2001. – 640 с.
-
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
-
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Заброцкі Э. Каланізацыйныя перасяленчыя працэсы ў Беларусі ў 20-30-я гг. / Беларускі гістарычны часопіс. 1993. № 4. – С. 88 –91.
-
Зайкоўскі Э. Беларусы старажытнай Вільні // Спадчына. 1993. № 1.
-
Казакова І. Этнічныя традыцыі ў духоўнай культуры беларусаў / І. Казакова. – Мн., 1995.
-
Каспяровіч Г.І. Этнадэмаграфічныя працэсы і міжнацыянальныя адносіны ў БССР // Весці АН БССР. Серыя грамад. навук. 1990. № 5. – С. 78 – 85.
-
Сувалаў А. Вытокі этнагенезу беларусаў // Беларуская мінуўшчына. 1993. № 3 –4.
-
Штыхаў Г. Вытокі беларускай народнасці // Беларуская мінуўшчына. 1993. № 2.
Тэма 3
Гісторыя беларускай дзяржаўнасці
1. Вытокі беларускай дзяржаўнасці. ВКЛ.
2. “Паўночна-Заходні край”.
3. БНР і БССР. Беларусь у складзе СССР.
4. Беларуская дзяржаўнасць на сучасным этапе.
Лiтаратура
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Арлоў, У. Таямніцы Полацкай гісторыі / У.Арлоў. –Мн.: Беларусь, 2001. – 463 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы XVIІІ-пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1. – Мн., 2011.
-
Елизаров С.А. Формирование и функционирование системы административно-территориального деления БССР (1919-1991 гг.). – Гомель, 2009.
-
Круталевич В.А. История Беларуси: становление национальной державности (1917-1922 гг). - Мн., 1999.
-
Нарыс гісторыі беларускай дзяржаўнасці: ХХ стагоддзе. – Мн., 2008.
Тэма 4
Асаблівасці нацыянальнага побыту
1. Гісторыка-этнаграфічныя рэгіёны Беларусі.
2. Быт і традыцыйная матэрыяльная культура беларусаў.
3. Гістарычныя формы сацыяльнай арганізацыі беларусаў. Сям’я.
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Беларускае народнае адзенне. – Мн., 1975.
-
Беларускае народнае жыллё. – Мн., 1973.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1990. – 248 с.
-
Грамадскі быт і культура сельскага насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1993. – 256 с.
-
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
-
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
-
Падокшын, С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры / С.А. Падокшын. – Мн.: Беларуская навука, 2003. – 318 с.
-
Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вуч. выд. / С.А. Парашкоў. – Мн.: Беларуская навука, 2004. – 444 с.
-
Промыслы і рамёствы беларусаў. – Мн., 1984.
-
Сахута Я.М. Народнае мастацтва Беларусі / Я.М. Сахута. – Мн., 1987.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Сям’я і сямейны быт беларусаў. – Мн.:Навука і тэхніка, 1990. – 253 с.
-
Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5-ці т. – Мн: БелСЭ, 1984–1987.
-
Энцыклапедыя прыроды Беларусі: У 5 т. – Мн., 1983 – 1986.
-
Юхо А. Фарміраванне тэрыторыі беларусаў // Спадчына. 1991. № 6.
-
Яскевіч, А. Падзвіжнікі і іх святыні: Духоўная культура старажытнай Беларусі / А.Я. Яскевіч. –Мн.: Полымя, 2001. – 368 с.
Тэма 5
Традыцыйная нацыянальная нематэрыяльная культура беларусаў
1. Беларускі фальклор.
2. Каляндарная і сямейная абраднасць.
3. Тапаніміка, анамастыка.
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1990. – 248 с.
-
Грамадскі быт і культура сельскага насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1993. – 256 с.
-
Карскі, Я. Беларусы. / Я. Карскі; уклад. і камент. С. Гараніна і Л. Ляўшук.– Мн.: Беларускі кнігазбор, 2001. – 640 с.
-
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
-
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
-
Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вуч. выд. / С.А. Парашкоў. – Мн.: Беларуская навука, 2004. – 444 с.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Беларуская міфалогія. Энцыклапедычны слоўнік. 2-е выд., дап. – Мн.: Беларусь, 2006. – 599 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Беларускія народныя абрады. – Мн.: Беларусь,1994. – 128 с.
-
Лыч Л., Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі. Выд. 2-е. – Мн., 1997.
-
Сям’я і сямейны быт беларусаў. – Мн.:Навука і тэхніка, 1990. – 253 с.
-
Шпилевский П.М. Путешествие по Полесью и Белорусскому краю / П.М. Шпилевский. – Мн., 1992.
Тэма 6
Прафесійная беларуская культура
1. Асноўныя этапы развіцця нацыянальнай культуры.
2. Асобныя жанры прафесійнай культуры.
3. Адукацыя і навука.
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1990. – 248 с.
-
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
-
Лабачэўская, В.А. Зберагаючы самабытнасць: З гісторыі народнага мастацтва і промыслаў Беларусі / В.А. Лабачэўская. -- Мн.: Беларуская навука, 1998. – 375 с.
-
Лазука Б.А. Гісторыя беларускага мастацтва. У 2 т. Т.1. Першабытны лад – ХVІІ стагоддзе / Б.А. Лазука. – Мінск: Беларусь, 2007. – 252 с.
-
Лазука Б.А. Гісторыя беларускага мастацтва. У 2 т. Т. 2. ХVІІІ – пачатак ХХІ стагоддзя / Б.А. Лазука. – Мінск: Беларусь, 2007. – 351 с.
-
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
-
Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вуч. выд. / С.А. Парашкоў. – Мн.: Беларуская навука, 2004. – 444 с.
-
Промыслы і рамёствы беларусаў. – Мн., 1984.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Аляхновіч, А.М. Беларуская традыцыйная музычная спадчына: Дапаможнік для настаўнікаў / А.М. Аляхновіч. – Мн.: Беларусь, 2000. – 382 с.
-
Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Беларуская Энцыклапедыя; Рэдкал.: А.А. Воінаў і інш. – Мн: БелЭн, 1993. – 620 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Гісторыя беларускага мастацтва. У 6-ці т. – Мн.: Навука і тэхніка, 1987–1994.
-
Жывапіс Беларусі XII – XVIII стагоддзяў: фрэска, абраз, партрэт. –Мн.: Беларусь, 1980. – 315 с.
-
Жывапіс барока Беларусі: альбом / аўтар-складальнік Н.Ф. Высоцкая. –Мн.: БелЭн: МФКД, 2005. – 304 с.
-
Іканапіс Беларусі XV – XVII стст: альбом /аўтар тэксту і складальнік Н.Ф. Высоцкая. – Мн: Беларусь. -- 2001. – 231 с.
-
Лазука, Б.А. Гісторыя мастацтваў: Вучэбн. выд. / Б.А. Лазука. – Мн.: Беларусь, 2003. – 399 с.
-
85. Лазука, Б., Івашка, В. Развіццё беларускага мастацтва ў дакастрычніцкі перыяд // Беларуская мова і літаратура ў школе. –1989 – № 9; –1991 –№ 1. Лыч Л., Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі. Выд. 2-е. – Мн., 1997.
-
Маліноўскі М. Дзеці ветру: Цыганы на Беларусі // Беларуская думка. 1993. № 6. – С. 73 –77.
-
Музей старажытнабеларускай культуры: альбом / укладальнік А.А. Ярашэвіч. – Мн: Беларусь. – 2004. – 283 с.
-
Русецкі, А.У. Мастацкая культура Беларусі: тэорыя і гісторыя / А.У. Русецкі. – Віцебск: выд-ва ВДУ, 1998. – 360 с.
-
Тэатральная Беларусь: Энцыклапедыя: У 2-х т. / Гал. рэд. Г.П. Пашкоў. – Мн.: БелЭн, 2002 – 2003.
-
Шунейка, Я. Канспект па сучаснаму мастацтву // Мастацтва Беларусі. – 1991. – №№ 1 – 6.
Тэма 7
Канфесійнае становішча на Беларусі
1. Дахрысціянскія вераванні нашых продкаў.
2. Хрысціянства на Беларусі.
3. Іслам, іудаізм, рэлігійнае сектанства.
4. Сучасныя ўзаемаадносіны дзяржавы і царквы.
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Беларусы. Этнагеаграфія. Дэмаграфія. Дыяспара. Канфесіі. Атлас. – Мн., 1996.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Гісторыя канфесій у Беларусі: мінулае і сучаснасць: Дапаможнік для настаўнікаў / А. Верашчагіна, А. Гурко. – Мн.: Тэхналогія, 2000. – 157 с.
-
Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1990. – 248 с.
-
Грамадскі быт і культура сельскага насельніцтва Беларусі. – Мн.: Навука і тэхніка, 1993. – 256 с.
-
Кто живет в Беларуси / А.В.Гурко [и др.]. – Минск: Беларуская навука, 2012. – 789 с.
-
Лыч Л., Навіцкі, У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі. – Выд. 3. –Мн.: ВП “Экаперспектыва”, 2008. – 468 с.
-
Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі: вуч. выд. / С.А. Парашкоў. – Мн.: Беларуская навука, 2004. – 444 с.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Гарбацкі А.А. Стараабрадніцтва на Беларусі ў канцы XVIІ-пачатку ХХ ст. – Брэст, 1999.
-
Канфесіі на Беларусі / В.В. Грыгор’ева, У.М. Завальнюк, У.І. Навіцкі, А.М. Філатава. – Мн., 1998.
-
Кулагін, A.M. Каталіцкія храмы на Беларусі. Энцыклапедычны даведнік / A.M. Кулагін. – Мн.: БелЭн, 2000. – 216 с.
-
Кулагін, A.M. Праваслаўныя храмы на Беларусі. Энцыклапедычны даведнік / A.M. Кулагін. –Мн.: БелЭн, 2001. – 328 с.
-
Марозава С. Уніяцкая царква ў культурна-гістарычным развіцці Беларусі (1596-1839). – Гродна, 1996.
-
Станкевіч Я. Беларускія мусульмане і беларуская літаратура арабскім пісьмом // Спадчына. 1992. № 3. – С. 90 – 95.
-
Старообрядчество как историко-культурный феномен. Мат. Междун-й научно-практ-й конференции. – Гомель, 2003.
Тэма 8
Беларусы ў свеце
1. Асновныя этапы фарміравання беларускай дыяспары.
2. Беларусы замежжа ў сацыяльна-эканамічным, грамадска-палітычным жыцці.
3. Культура беларускага замежжа.
4. Рэспубліка Беларусь і беларуская дыяспара.
-
Беларусазнаўства: Навучальны дапаможнік / Пад рэд. П. Брыгадзіна. – Мн.: “Завігар”, 1997. – 288 с.
-
Беларусы: У 8 т. / Рэдкал.: В.К. Бандарчык і інш. – Мн.: Беларуская навука, 1999 – 2005.
-
Смятаннікаў В.С. Беларусазнаўства. Вучэбна-метад. дапам. для выкладчыкаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў / В.С. Смятаннікаў. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 149 с.
-
Цітоў В.С. Этнаграфічная спадчына Беларусі. Краіна і людзі: Вучэбна-метадычны дапаможнік / В.С. Цітоў. – Мн., 1996.
-
Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Пад. рэд. І.П. Шамякіна і інш. – Мн.: БелСЭ, 1989. – 575 с.
-
Алехнік, А. Кароткі нарыс аб беларусах Аўстраліі // Беларусь. – 1993. – № 6. – С. 8–9.
-
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мн.: БелЭн, 1996 – 2004.
-
Кіпель, В. Беларусы ў ЗША/ В. Кіпель. – Мн.: Беларусь, 1993. – 352 с.
-
Культура беларускага замежжа: У 3 т. – Мн.: Навука і тэхніка, 1993--1998.
-
Снапкоўскі, У. Эміграцыя // Полымя. – 1995. – №11. –С. 196-221.
|