Памінальныя дні ў народным календары (у розных мясцовых традыцыях) Усяе́дны тыдзень

Дзяды. Памінальныя звычаі Дзяды – 1) абагуленая назва памерлых продкаў; душы продкаў 2) назва памінальных дзён Памінальныя дні ў народным календары (у розных мясцовых традыцыях) Усяе́дны тыдзень (апошні тыдзень перад Масленічным) – тыдзень памяці продкаў. Падчас яго адзначаюцца: Масленічныя дзяды (Мясаедныя дзяды, Дзедава пятніца) – пятніца перад Масленічным тыднем Дзедава субота – субота перад Масленічным тыднем Стрэчаньскія дзяды (13 лютага) – Дзяды напярэдадні Стрэчання Вялі́кадне мёртвых (На́ўскі Вялі́кдзень) – чацвер на Вялікодным тыдні, памінальны абрад на могілках Ра́дунічныя дзяды – Дзяды перад Радуніцай Ра́дуніца (Ра́даўніца) – другі або першы аўторак пасля Вялікадня Сёмушныя (Ду́хаўскія, Траецкія) дзяды – пятніца перад Тройцай Духава субота, Сёмка – субота перад Тройцай Сёмуха (Тройца) – пяцідзесяты дзень пасля Вялікадня, свята культу продкаў і расліннасці Наўская Тройца (Наўскі чацвер) – чацвер пасля Тройцы Спасаўскія дзяды – субота перад Успленнем (28 жніўня; Століншчына і суседнія раёны) Стаўроўскія дзяды (29 верасня) – лакальны абрад (Бягомльшчына), рэшткі памінання міфічных сабак Стаўры і Гаўры (гл. міф пра паходжанне беларусаў) Пакроўскія дзяды (Пакроўцы) – пятніца і субота перад Пакровамі (14 кастрычніка) Усе святыя (1 лістапада) – памінальны дзень у католікаў Заду́шны дзень (2 лістапада) – працяг памінання ў католікаў Змітраўскія дзяды (Вялікія дзяды, Асяніны) – пятніца і субота перад Змітрам (8 лістапада) Змітрава (Памінальная, Радзіцельская) субота – субота перад Змітрам Міхайлаўскія (Восеньскія) дзяды – пятніца і субота перад Міхайлам (21 лістапада) Піліпаўскія (Радзвя`ныя) дзяды – пятніца і субота перад Піліпаўкай (28 лістапада) Памінальныя абрады і матывы таксама прысутнічаюць у наступных святах: Масленіца Вялікдзень Ушэсце і іншых Памінальныя стравы куцця́ – каша з тоўчаных ячных круп (або пшаніцы), ужываецца з сытой або алеем сыта́ – вада з разведзеным мёдам кану́н (кануна) – мучныя каржы з сытой (Палессе) клёцкі з ду́шамі – мучныя або бульбяныя галушкі з мясной начынкай клёцкі з грыбамі боб (гарох) з мядовай сытой (Піншчына) каша прасяна́я (грача́ная) поліўка грыбная поліўка з рыбы поліўка з мяса бліны (часам ужываюць замест хлеба) аладкі (асабліва – памінаючы дзяцей) кілбасы крывя́ныя ю́шнік – крывяная поліўка з мясам (Дзісеншчына) смажаная саланіна верашчака вараная свіная ці баранова галава (Меншчына) смажаныя кілбасы вараныя яйкі яечня грыбы (звычайна як начынка і ў поліўцы) курча́к – сітны хлеб авальнай формы малочныя стравы: ло́кшына (у выглядзе малочнага супа) зацірка (варыянт: зацірка з морквай) салодкае і кіслае малако галушкі з тварагом (Барысаўскі раён) салодкія стравы: салама́тка – сушаныя яблыкі, ігрушы, ягады, вараныя на мёдзе (Дзісеншчына) гародніна: буракі капуста агуркі пітво: кісель аўся́ны кісель журавінавы квас хлебны піва гарэлка наліўкі (норма за сталом для алкагольных напояў – тры чаркі)