Наваліс (Фрыдрых фон Гардэнберг)/ Novalis
|
Спампаваць 35.54 Kb.
|
Н  аваліс (Фрыдрых фон Гардэнберг)/ Novalis (Friedrich von Hardenberg (1772 – 1801) – Наваліс стаў для нямецкіх рамантыкаў узорам філосафа-паэта, аднак яго творчасць асуджалася “Маладой Германіяй” як рэакцыйная. У канцы ХІХ ст. творы Наваліса прыцягнулі ўвагу сімвалістаў, экспрэсіяністаў і неарамантыкаў. Творчасць Наваліса паўплывала на Ўолтэра Пэйтэра, Германа Гесэ, Міхая Эмінэску, Джорджа Мак-Доналда і многіх іншых. Раман Пенелопы Фітцджэралд “Блакітная кветка” (The Blue Flower) прысвечаны жыццю і творчасці Наваліса, а таксама яго каханню да Сафі фон Кюн.
Шчасны, хто стаў мудрацом... Вершы З “Гімнаў Начы” (Hymnen an die Nacht) Стаіш ты ўжо даўным-даўно, юнак, На нашым надмагіллі ў задуменні; У цемры, нібы суцяшальны знак, –Вышэйшай чалавечнасці ўзнікненне. Туга нас соладка завабіць так, Перш чым жалоба жарсліва сустрэне... Жыцця адвечнага – у смерці адкрыццё; Ты – Смерць: нам толькі ты нясеш Жыццё.
Пачатак(Anfang) Не шолах гэта – ці я народжаны Не дзеля зоркі гэтай – а толькі так, крыху Ў вар’яцкім свеце ў прыцягненне
Кола магнітнага моцна трапіў?Ці быў той шолах зграбнай грацыі Усведамленым цэлым? – Ці была вера ўся У чалавецтва мімалётнай?.. Што ёсць жыццё, калі гэта – шолах?
Прадбачанне будучай еднасці, што Прызнаная ўжо намі – нашай, Ды не прыўлашчаная дарэшты... І гэта – шолах? тады ж бо й ісціны Цвярозасць – толькі маса, глей, пустаты Усведамленне, адчуванне Стратаў, знішчальнае адмовы. Чым за імкненне жыць узнагародзяць нам Памкненне дзікае – быць ворагам сабе, На бруд, што наўкола нас, глянуць Весела: можа ў тым – прызначэнне? Што мудраца вядзе праз жыццё, як не Паходня – да сэнсу найвышэйшага? Што ж мае ён – ствараць цярпліва, Легчы ды назаўсёды замерці? Не шолах ты, а – голас генія, Ты – ўвасабленне неўміручасці, ты – Усведамленне вартасці той, Што толькі тут цяпер пазнаецца. Некалі чалавецтва будзе мне Тым, чым Сафія ёсць – зграбнай грацыяй – Яе найвышэйшую свядомасць Блытаць не стануць з плачу відзежай. [Двувершы 1798 г.] [Distichen 1798] 1
Сеяць, каб хоць бы крыху ўсё-ткі ўрадзіла зямля. 2 Клёку замала дасціпнаму – толькі ствараць сусветы: Сэрца ў любові натоліць духу памкненні, аднак. 3 Хай рой стракоз ляціць, гэтых чужынак цнатлівых, Следам за зоркай двайной, проста з дарамі да нас. 4 Неяк камусьці ўдалося ўзняць шлейф багіні Саіса – Што ж ён убачыў? – Дзіва дзівосаў, самога сябе. 5 Князь – гэта нуль, сам сабою – нішто. Ды як лічбыПобач адвольна паставіць, значыць ён шмат. 6 Як тыя сеткі, гіпотэзы: як не паставіш, не зловіш... Ці ж без гіпотэз Амерыку нехта адкрыў бы? Слава гіпотэзе: толькі яна застаецца заўсёды Новаю – хоць бы й сябе перамагла самую. 7 Ці ж неразумна шукаць нам хаўруснікаў на начаванне? Значыць, і той не дурны, любіць нябожчыкаў хто. 8 Шчаснае спадзяванне Quintus’a Пятым я нарадзіўся, спазнаў пакуты, жабрацтва. Радасна паміраю: трэці сканаў раней. [Сябе самога спазнай] [Kenne dich selbst] Ёсць адно, што здаўна шукалася чалавекам; І паўсюль – то ў вышыні ці то ў глыбінях зямлі – Ён пад імёнамі рознымі – марна – схавацца імкнуўся; Ён адчуваў заўжды гэта, толькі не спасцігаў. Некалі нехта з’явіўся: дзецям у міфах прыязных Шлях да таемнага схову-замку ён апісаў. Ды мала хто зразумеў адгадкі сэнс шыфраваны Люду наогул няшмат бачыла мэту сваю. Часу шмат уцякло, бо памылкі чуццё абвастраюць – Што нам і міфы ўжо праўду не хочуць сказаць. Шчасны, хто стаў мудрацом і ламаць галаву не мусіць, Хто ўжо арэх раскусіў вечнае мудрасці той... Толькі разумны – ў адэптах сапраўдных: ён пераўтварае Ў золата ўсё і ў жыццё – без цуда-сродкаў зусім. Пáра ў свяшчэннай колбе – дух царскі; а вось – Фэбаў храм... І ўрэшце кеміць ён: Сябе самога спазнай. пераклад з нямецкай – Лявон БаршчэўскіПераклад зроблены з выдання: Novalis. Werke in einem Band. – Berlin und Weimar: Aufbau-Verlag, 1983. © Лявон Баршчэўскі, пераклад, 2010 prajdzisvet.org |