Жураўлі адшумелі лугі, палінялі аблогі, Зляцелі ў вырай цяпла песняры
|
Спампаваць 280.14 Kb.
|
| ЖУРАЎЛІ
Адшумелі лугі, палінялі аблогі, Зляцелі ў вырай цяпла песняры. Раздзетыя вербы стаяць ля дарогі І сонца схавала свой твар да пары. Мокрае лісце ліпне да шыбы. Плавае ў шэрых, сцюдзёных лужах. Гляджу я на іх - і здаецца нібы, Плывуць жураўлі на крылах дужых. Да цёплага краю, дзе сонца заўсёды, Дзе лютых дажджоў спрадвек не бывае. І вецер , як маці -- цёплы, лагодны, Густую траву ў дрымоце люляе. Здавалася б -- вось яно, месца ў раю, Не булзе ваш лёс тут галодным і горкім. Ды здраджваць Радзіме жадання не маюць І ў весну да дому прамуюць па зорках. Бо толькі на гэтых родных Любоў і спакой для душы набываюць. І шчыра скажу: - Я іх разумею. Няма больш гасціннага, шчырага краю. Белая Русь, пад крыламі белымі - Спадчына наша, Богам даная. З жарой і марозам, радасцю й бедамі, Ты лёсам самім наканаваная. Материалы подготовлены отделом библиотечного маркетинга Ивацевичской ЦБС Составитель Бахур Г.І. Брестская обл. 225296 г.Ивацевичи, У л.Советская, д.24 ,тел. 2-32-89 І  ВАЦЭВІЦКАЯ ЦЭНТРАЛІЗАВАНАЯ СІСТЭМА
Аддзел бібліятэчнага маркетынгу 
Зборнік вершаў г. Івацэвічы,2009 г. Анатоль Галушка Самадзейны мастак, пісьменнік Нарадзіўся і вырас у вёсцы Магіліцы. Пасля школы паступіў у мараходнае вучылішча, але трагічная выпадковасць назаўсёды прыкавала хлопца да ложка. Пасля трагедыі Анатоль пачаў маляваць. Працуе з акварэллю і маслам. Сярод работ пераважаюць пейзажы. Нежанаты. Жыве з мамай.
2
Ёсць Боскай веліччу кранёны Куточкі чыстае красы, Дзе ручаін незамутнёных Звіняць званочкам галасы. Гаёў празрыстых, пералескаў, Таемны гоман гушчароў І позірк першае пралескі, Кранае сэрца, бурыць кроў. Сярод бяроз - нібыта ў храме --- Спадае с плеч грахоў цяжар. Няма ні слёз, жыццёвай драмы, Бушуе колераў пажар. Зімою, восенню, вясною Там баль спраўляе хараство. І з кожнай елкай і сасною Адчуеш блізкае радство. Пачуеш, як гуляе вецер І лес пяе на ўсе лады. Убачыш, як глядзіцца вечар У люстры сіняе вады. Куточкі чыстае красы Гучаць мелодыяй чароўнай. Рабінаў альт, дубоў басы І верасовы пах, няўлоўны. 23
Як зыду ў нябыт і калі назаўсёды пакіну І гэту зямлю і чыстага неба блакіт Каму застануцца так любыя сэрчу мястіны, Празрыстая Шчара ў засені гнуткіх ракіт. Прыйду да ракі з маленства знаемай стяжынай, На мяккі дыван густое травы ўпаду. Хто пакаштуе з тваіх берагоў ажыны? Ці ўспомніш мяне, калі я аднойчы зыду? Калі я пайду нябачнаю зорнай дарогай, Наведаю лес, дзе папараць-кветку знайду. Аб чым папрасіць? Якога багацця зямнога?--- Хай помняць мяне, як раптам да зорак пайду. Атрымаю хаду ля ціхай, самотнай бярозы. І буде світанак ружова-барвовым цвісці. Як стане вясна -пацякуць яе чыстыя слёзы. Запомні мяне, калі давядзецца пайсці. Жыццё, як вада- сцячэ, між далоняў пральецца, Зруйнуе ў пыл і дубоў векавые камлі; Не згаснуць у цемры, няхай успамін застанецца… Жыве чалавек - пакуль помняць яго на зямлі. 22
Цёплых промняў сноп пшанічны Сонца кінула ў далоні Зачарпну крышталь крынічны, Астуджу і твар, і скроні! Наталю да краю смагу Срэбрам чыстае вадзіцы. На бухмяным лузе лягу, Каб з травою парадніцца. Каб адчуць сябе часцінкай Любай матухны – прыроды. Белым воблакам – хусцінкай Плыць нябёсаў сінім бродам. Дыхаць поўными глыткамі! Піць салодкі водар кветак. Бегчы босымі нагамі Па сцяжынцы ўздоўж палетак, Распрануцца і з разгону У Шчару скочыць з галавою. Хай абдыме, зніме стому, Дасць і моцы, і спакою. Мой родны куточак, мая Радзіма, Каб магчыма было нарадзіцца наноў! Прытулі да сябе, як роднага сына, Што з далёкіх вандровак вярнуўся дамоў… 3
Серое утро, небо серое.... Серый асфальт километры меряет. Даже машины сегодня серые Сквозь серый туман Ползут с недоверием На кошку смотрю и глазам не верю я И кошка сегодня почти вся серая.... Терпеть ненавиж у такую погоду: Когда серые тучи льют серую воду, Когда серые люди с мыслями серыми Серым аршином всех людей меряют. Чтоб яркие краски вернулись обратно, Я способ знаю простой и понятный - Скажи: «Я могу! И очень надеюсь Мир изменить и убрать эту серость!» Ведь все в нашей воле и в наших силах: Устроить праздник и жить красиво. Красиво думать, любить всех, на свете. И видеть жизнь, как ее видят дети: Доброй, веселой, цветной, а не серой. Это так просто, нужно лишь верить. Верить, что ветер тучи развеет, А теплое солнце землю согреет Сквозь серый песок снова зелень пробьется И серая личность вдруг улыбнется. Смоет дождь теплый грусти завесу 4 ПАЛЫН Сярод красамоўных кветак Нерухомы, сівы палын. І яму да спадобы лета, Заварожвае хмараў плынь. Колькі іх праплыло, праляцела За палынавы, доўгі век. Колькі кветак упэўнена – смелых Рвалі й кідалі, быццам на здзек. Вабіць вочы іх яркі колер. Захапляе прыемны пах, Што лунае над кветкавым полем, Нібы той легкакрылы птах. А палын? Ды каму ён патрэбны ---- Не паставіш яго ў букет. Сярод кветак стаіць нязгрэбны І маўкліва глядзіць у сусвет. Кветкі вераць у вечнае лета. Толькі ведае горкі палын: Перамеле і тых і гэтых Няўмольнага часу млын. 21 Но как я теперь временами каюсь, Что жил без оглядки, неосторожно.
И жизнь впереди- это целая вечность. Но напрасно я был таким беспечным- Всё имеет свою конечность. Мир может рухнуть в одно мгновение Рассыплются планы, словно карточный домик Злого рока – лишь одно дуновение И вечности вместо – песочный холмик. Но даже если теперь неподвижен я И ногами песка лишь во сне касаюсь— Не считаю себя судьбой обиженным И жить осторожно – не собираюсь. ЦЁПЛЫЯ ПРОМНІ ДЗЯЦІНСТВА Цёплых промняў сноп пшанічны Сонца кінула ў далоні. Зачарпну крышталь крынічны Астуджу і твар, і скроні. 20 “МНЕ СНИЛОСЬ,,. ...Я бродил на рассвете речным мелководьем Ногами песка едва касаясь… Как это просто, и как не сложно Просто бродить, понять не пытаясь… ...Весь мир мне казался таким бесконечным, И жизнь впереди - это целая вечность, Напрасно я был таким беспечным – Всё имеет свою конечность, Мир может рухнуть в одно мгновенье. Рассыплется планов карточный домик 3лого рока одним дуновеньем, И вечности вместо – песочный холмик… Но даже если теперь неподвижен я, И ногами песка лишь во сне касаюсь, Себя не считаю судьбой обиженным, И жить осторожно не собираюсь. 5 Наша каляда Сёння радуецца маці — Цесна стала ў яе хаце. Што за свята, у чым прычына — Увесь надворак у машынах? Гэта дзеці з гарадоў Паз'язджаліся дамоу: Тры нявесткі, тры сыны Hapaбiлі гаманы. А яшчэ ўнукаў пяць I з дачкой — любімы зяць. Сабраліся ўсе яны На калядныя бліны. У пячы палаюць дровы, На матулі фартук новы. Наскабліла бульбы міску, Бо да дому шлях не блізкі. Бо куль ехалі да хаты — Згаладнелі дзіцяняты. "Распранайцеся з дарогі, Ля пліты пагрэйце ногі, Ды давайце рукі мыць — Хутка буду вас карміць". На стале ўжо не пуста — Агуркі стаяць, капуста, 6 АДГАЛОСКІ Усё меней дымоў над вёскай, Ды ўсё болей пустых аканіц. І не песні гучаць – адгалоскі Ды бяскрылыя падаюць ніц. НІТКА ЖЫЦЦЯ Пражытыя дні – нібы пацеркі розных адценняў Нанізваю ў рад, на звітую нітку быцця. То жоўты бурштын упадзе ў раскрытую жменю, То шэрых каменняў адмерае скрынка жыцця. Мне снилось Я бродил на рассвете речным мелководьем, Ногами песка едва касаясь. Как это просто, и как не сложно Просто бродить, понять не пытаясь, Когда ты молод и живёшь не маясь, Всё тебе просто, и всё возможно. 19
А можа не трэба неба? Даволі імкнення ў выш. Скарынка іржанага хлеба Надзейней з бацькоўскіх іржышч? Напэўна і крылаў не трэба ?-- Крылатымі мары жывуць. Вышэй неабсяжнага неба Свабодныя думкі плывуць. Паднімецца дух не скароны Да самых таемных вяршынь. Няма для душы забаронаў. Не стлее яна ў цішы. Хай неба зацягваюць хмары. Хай паліць агністы Пярун --- На попелу спаленых мараў Пракінецца новая рунь. 18 Шчэ й дастала з кубельца Паляндвічкі i сальца. А у талерцы, прама з бочкі, Размясціліся грыбочкі. Будзе закусь — ё-маё — Усё дамашняе, сваё! Ды не будзем траціць словы, Ужо дранікі гатовы, А да дранікаў, канешне, На aгнi шкварчыць яешня. I мачанка ў чыгунку — Пойдзе з імі i пад руку. — То сядайце, усё гатова... Ой, прабачце, мне вымова. Пачакайце, вось жа памяць... I з усмешкай маці ставіць У самы центр празрысту, вельку, Запацелую бутэльку. — Дык са святам, мае дзеткі, Каб цвілі, як тыя кветкі. Хай здароўя Бог дае, I бяды хай не стае. Каб былі i вашы хаты На любоў дзяцей багаты. I унучкі, мае зоркі, — Хай міне вас доля горка. Каб счаслівымі былі, 7 I каб мір быў на Зямлі. Затаю прыгожы тост. Дзеці сталі ў поуны рост: "Дзякуем табе, матуля, За усё, што мы пачулі. А яшчэ раз дзякуй, маці, Што ты ёсць у гэтай хаце, Што нам ёсць куды прыехаць, Адпачыць, душой сагрэцца. I табе хай Бог дае У шчасці жыць гады свае. Без бальніц і дактароў. Ад ycix дзяцей прымі Наш паклон, аж да зямлі..." Потым смачна елі, nілі, Гаспадыню ўсе хвалілі. За капустку, за грыбочкі, Ды за хрумсткія гурочкі. А такіх бліноу з мачанкай Паспрабуеш больш не часта. Толькі тут, у роднай хаце Згатаваных роднай маці. Добрыя былі Каляды! Да сустрэчы, вельмі рады! 8 ІПАСТАСІ ДУШЫ Птушкаю смелаю Палячу ў сінь. Рыбаю змераю Чысціню глыбінь. Ранішнім промнем Праніжу гушчар. Ліўнем і громам Напаю абшар. Сонцам гаючым Наталю лугі. Ветрам пявучым Увайду ў трыснягі. Кропелькай радасці Праганю тугу, Яркае радугі Запалю дугу. Добраю звесткаю Ўзыду на парог, Сціплаю кветкаю Зацвіту ля дарог. 17
Уснули в сумраке дома, Затихли звуки, детский смех. Лишь с неба полная луна Смотрела вниз.– И падал снег. Один в ночи, среди зимы Стоял усталый человек. Ему на плечи свет луны Летел с небес.- И падал снег. Не мало пройдено дорог. Паденья были, был успех. Но звал к себе родной порог, Звала земля, и этот снег. И это поле за деревней,- Отсюда жизни взял разбег. И голос Родины напевной Звучал в душе.- И падал снег. Он прожил жизнь свою достойно, Хоть счастья был короткий век. Но взгляд был мудрым и спокойным.- И падал снег, последний снег. Когда пробьёт последний час И время свой окончит бег,- Земля в объятья примет нас И будет падать белый снег. 16 Калыханка для чаромхі Застудзілася чаромха, разгубіўшы ўсё адзенне. Пад вакном стаіць галютка, ў знямозе i сумненні. Ну калі ўжо, нарэшце, пойдзе снег густы, бялюткі, Каб сагрэў, укрыў ад ветру постаць дзеўчыны танютку? Не дрыжы, мая красуня, пачакай яшчэ ты трохі. Закружылі ўжо над пуняй першыя сняжынкі-мошкі. Хутка лягуць цёплай коўдрай i укрыюць свет цалюткі. Ты заснеш — i будуць сніцца красавіцкія малюнкі. Зноў адчуеш ты на плечах цеплыню пяшчотных промняў. Апранешся як прынцэса, тая, казачная, помніш?.. Cпi, сяброўка, не хвалюйся, перацерпіцца як-небудзь. I пасля дажджоў, увесну паплывеш, нібыта лебедзь. А наўкола пах чароўны разальецца, нібы xвалi. 3aвipye, адурманіць, панясе мяне ў далеч... Я акно расчыню, удыхну i адчую Як сэрца з грудзей ірванецца ў нябёсы. Значыць — жыву! I зноў я пачую, Як будзе зязюлька лічыць мае вёсны. 9
Адшумелі лугі, палінялі аблогі, Зляцелі ў вырай цяпла песняры. Раздзетыя вербы стаяць ля дарогі І сонца схавала свой твар да пары. Вецер, як злыдзень, грукае ў дзверы, Просіцца ў хату высушыць крылы, Вые пад стрэхай раненым зверам, Бразгае ў вокны што мае сілы. Мокрае лісце ліпне да шыбы. Плавае ў шэрых, сцюдзёных лужах. Гляджу я на іх і здаецца нібы, Плывуць жураўлі на крылах дужых. Да цёплага краю, дзе сонца заўсёды, Дзе лютых дажджоў спрадвек не бывае. І вецер , як маці - цёплы, лагодны, Густую траву ў дрымоце люляе. Здавалася б -- вось яно месца ў раю, Не будзе ваш лёс тут галодным і горкім. Ды здраджваць Радзіме жадання не маюць І ў весну да дому прамуюць па зорках. На Белую Русь, пад крыламі белымі --- Спадчыну нашу --- Богам даную. З жарой і марозам, радасцю й бедамі, Нам лёсам самім наканаваную. 15 Плылі па - над лугам густыя туманы, Губляючы кропелькі чыстай расы. І чуюцца мне ў дрымотным дурмані Продкаў далёкіх маіх галасы.
і мой бацька ў след. І падалі ніц пераспелыя росы І пах медуніцы ляцеў у сусвет. Зніклі дубы, няма і пагорка -- Руйнуе ўсе бязлітасны час. І толькі сітнік бушуе прагорклы На матчыным лузе, што выняньчыў нас. Ды пройдуць гады, ліхалецця навала. Адродзіцца луг і наноў зацвіце. І дзеўчына ў ноч на Івана Купалу Прыгожы вяночак з рамонкаў спляце. Зазвоняць аднойчы на досвітку косы. За бацькам –- сыны, унукі – дубкі. Дажджом будуць сыпацца белыя росы Збягуць ручаём да празрыстай ракі. 14 Сонца ледзь-ледзь адарвалася ад вяршынь далёкага лесу i яго святло яшчэ не сляпіла вачэй. Сонечныя npoмні былі пяшчотныя і лагодныя, i было вельмі прыемна стаяць, адчуваючы на сабе ix ласкавы, цёплы дотык. Ветру не было, i таму паверхня вады ў рацэ была гладкай i чыстай, нібы блакітнае люстэрка. Толькі ў плыткім месцы, дзе вада бегла хутчэй, люстэрка драбілася на маленькія, частыя хвалькі, якія зіхацелі i пераліваліся на сонцы, як залатыя пацеркі. Зыходжу з кладкі i адразу трапляю ў другое царства. Гэта царства густых траў i рознакаляровых кветак, пагоркаў і балоцістых нізін з жоўтай лотаццю і белымі гускамі ў маленькіх, чыстых азярынках. А яшчэ - гэта царства розных птушак: кулікоў, кнігавак, крачак, цапель i шмат яшчэ якой пярнатай мелюзгі. I усё гэта жыве cвaiм таемным, загадкавым жыццём. Ну, а якое царства без уладара, без цара? Ён стаіць пасярод луга на невялікім пагорку - магутны, высачэзны дуб, з раскідзістай, зялёнай каронаю лісця, з патрэсканай, апаленаю маланкай карой. Колькі ужо год тут стаіць - не ведаюць нават самыя старыя людзі. Калі яны самі былі яшчэ малымі дзецьмі, гэты дуб i другія, што растуць непадалёк, былі такія ж старыя i велічныя, як i цяпер. Колькі пакаленняў людзей змянілася за гэты час, колькі 11 жыцця працякло i скончылася на памяці гэтых дрэў-старажылаў? Зарачанскі луг — луг майго, ды i не толью майго дзяцінства. Дзе ты цяпер? Дзе твае празрыстыя азярынкі i духмяныя пагоркі, дзе дубы-веліканы? Усё гэта засталося толью у памяці... Аднойчы прыйшлі меліяратары і ляглі дубы пад нажамі шматсільных бульдозераў. Зруйнавалі пагоркі, засыпалі азярыны — i усё, няма больш луга. Што ім наш луг, наша памяць? Яны не pacлi, не сядзелі ў спёку пад гэтымі дубамі, не ішлі ўранку па гэтым лузе ў пакосе, не сустракалі тут узыход сонца, выгнаўшы на досвітку статак кароў на пашу. Яны зpбiлi сваю справу i пайшлі далей... Колькі ўжо часу мінула, колькі год! Але чаму кожны раз, калі я бываю на беразе Шчары, у памяці ўсплывае той, колішні луг,і вочы міжволі пачынаюць шукаць зялёныя кроны дубоў. Шукаюць i не знаходзяць... У прыродзе ёсць такая з'ява: калі зорка ў далёкай касмічнай прасторы аджывае свой век, яна ўзрываецца, даючы яркую ўспышку. Гэтай зоркі ўжо даўно не icнye, а святло ад яе ідзе да нас яшчэ мільёны гадоў. I ўначы, гледзячы ў цёмную бездань, мы любуемся зоркай, якой ўжо даўно няма на гэтым небе. 12 Вось так i той луг, i той цixi сонечны ранак шчаслівага дзяцінства ляцяць да мяне з мінулага, як свет той згаслай зоркі. Але той маленькай кроплі святла хапае каб асвяціць і крыху сагрэць сённяшні дзень майго жыцця... СЦЯЖЫНКАМІ ПАМЯЦІ Шляхам нябачным , сцяжынкаю памяці Вандрую ў тыя шчаслівыя дні., Дзе тонуць сады ў квітнеючай замеці І зорак кахання палаюць агні. Бродам павольным прамую за Шчару, Да бліжніх дубоў, што стаялі спакон --- А ў ціхай затоні купаюцца хмары І вецер згінае мне травы ў паклон. Дубы – веліканы, мінулага сведкі. Вы многа аб чым маглі б расказаць: Можа мой прадзед сядзеў тут падлеткам 13 |
