Галіна Крук / Галина Крук (нар у 1974 г. ў ў Львове) Паводле адукацыі – філолаг-мэдыевіст, абараніла дысертацыю на тэму: «Украінскае нізавое барока: паэтыка стылю і жанру»
|
Спампаваць 75.25 Kb.
|
 Галіна Крук / Галина Крук (нар. у 1974 г. ў ў Львове) Паводле адукацыі – філолаг-мэдыевіст, абараніла дысертацыю на тэму: «Украінскае нізавое барока: паэтыка стылю і жанру» (2001). Аўтарка паэтычных зборнікаў «Вандроўка ў пошуках дому» («Мандри у пошуках дому», 1997), «Сляды на пяску» («Сліди на піску», 1997), «Твары не на фотаздымку» («Обличчя поза світлиною», 2005).
Схаваўшы ў малое вялікае Вершы * * * схаваўшы ў малое вялікае, яна заўсёды трасецца на мытні, сціскае валізу з налепкамі ліпкімі ад страху пальцамі: раптам нехта з іх возьме й прыгледзіцца да яе больш уважліва, спытае патрабавальна: – што, дзяўчо, ў цябе там усярэдзіне? хваляванне здае яе, як шклатару, здаецца, што ўсе яны, як на рэнтгене, бачаць у ёй прыхаванае: гэту скіфскую бабу з пляскатымі грудзямі старэчымі, гэты корд, увагнаны ў душу, з дзяржальнам інкруставаным, гэты свавольнай пасмай прыкрыты лік іконнае Багародзіцы, гэтыя запхнутыя глыбака ў памяць рукапісы з выцвілымі статутамі, паўстатутамі і раскошнымі (для знатака) маргінэсамі… гэтыя кірылічныя літары, для іхных вачэй атрутныя, і – толькі не гавары яе маме – жыццёвага досведу цяжкія наркотыкі, кішэнны вібратар, мама-анархія, перакананне, што тэрарысты маюць таксама рацыю, забароненая літаратура: ад «перверзіі» да «парнаграфіі» – як усё гэта ўпісаць ёй у мытную дэкларацыю? * * *
калі назольныя мухі думак не змогуць дабудзіцца цябе на золку, на гэтым апошнім плацдарме сну, з якога ўжо няма куды адступаць, ты азірнешся на ўсё гэта, нібы пабачыўшы ўпершыню: дамок на ўзвышшы ўвесь парослы дзікай лазою і расхрыстанымі хрызантэмамі, аскетычны ложак, які памятáе ўсе прамоўленыя тут малітвы, складаны чалавек за сцяной, з якім не склалася… прызнай сваю паразу, прызнай нарэшце сваю паразу! гэтай раненай восенню, якая, нібы змагар, што адстаў ад сваіх, знясілена цягне за сабой крывавы след – падалей ад людзей, падалей ад іх асіплага радыё, якое раз у гадзіну перадае навіны з лініі фронту, падалей ад лініі фронту, якая ніколі не бывае прамой, як далягляд, якая заўсёды ламаная, як мова на акупаванай тэрыторыі, як кардыяграма твайго сэрца, якое яшчэ б’ецца само з сабою * * *
апошняе, што захавалася са школьных урокаў ваенкі – вайны больш ніколі не будзе, – казала настаўніца, але кожны з вас, дзеці, павінен памятаць: у выпадку ядзернага выбуху, ужывання зброі масавага паражэння ці іншага казусу трэба спускацца ў бамбасховішча, пазбягаючы панікі, браць з сабою толькі неабходныя рэчы, нічога лішняга, цёплую вопратку, на выпадак калі вайна пратрывае да холаду, – бамбасховічы, каб жа вы, дзеці, ведалі, не ацяпляюцца – а хіба нам і так там не будзе горача? – кідаў хтосьці з «камчаткі» дасціпную рэпліку – а цябе, Грынавец, могуць туды не пусціць увогуле, месца хопіць не ўсім, запасы вады і прадуктаў абмежаваныя... я ўжо ведаю, ў гэтым армагедоне не ўдасца пазбегнуць панікі, колькі дзяцей затопчуць на спуску ў апошняе бамбасховішча? не ўяўляю сабе, як, Божа, ты будзеш рабіць выбарку, – кожны дзесяцітысячны? кожны мільённы? а як жа пагрэшнасць? я веру, што абыдзецца без дыскрымінацыі па поле, па расе, па веравызнанні, хочацца верыць... колькі глыткоў паветра кожнаму з іх дастанецца, пакуль яны будуць чакаць свайго deus ex machina... – кожны клас, – казала настаўніца, – трымаецца свайго настаўніка і яшчэ раз паўтараю, не насіцца ў праходах між нарамі, мець пры сабе ў нагруднай кішэньцы бірачку з іменем, напісаным каліграфічным, а не такім, як у цябе, Федчанка, почыркам... навошта? – здзіўляюся я дагэтуль, відаць, для таго, каб анёлы якія будуць выносіць душы (бо ніхто так напраўду не выжыве) каб анёлы ў белых шатах з чырвоным крыжом (і паўмесяцам?) каб анёлы ведалі, як, малы, да цябе звяртацца... * * *
сядае за стол і мы доўга гутарым пра дзяцей, бо пра што яшчэ могуць быць размовы ў жанчынаў з такімі прасветленымі тварамі – учора мой упершыню спытаўся пра смерць, – кажу я, – і я блытана спрабавала патлумачыць яму, чаму... – мой мяне разумее без тлумачэнняў, – кажа яна, – ведаеш, яны цяпер так хутка дарастаюць да першага стрэлу... – як да першага прычасця, – думаецца мне, але гэта ўжо з нашай – soft-версіі – вечнасці мы так часта спрабуем выхаваць нашых сыноў лагоднымі, што яны ў рэшце рэшт паміраюць ад страты годнасці – à la guerre comme à la guerre, – кажа яна з досведу сваёй французскай філалогіі і чачэнскай гісторыі, і мне няма чым запярэчыць з досведу сваёй украінскай, абцяжаранай недарэчнымі памяншальна-ласкальнымі суфіксамі і суцэльнымі знакамі мяккасці мы так рупліва вучым нашых сыноў паліткарэктнасці, што яны ў рэшце рэшт паміраюць ад ніякаватасці – свет не пакідае нам іншага выйсця, – кажа яна развітваючыся, і я папраўляю яе валасы, што выбіліся, раскошныя чорныя валасы пад дабротнымі вайсковымі ботамі – пройгрышная роля маці ў касавым расійскім мюзікле
* * *
калi ты блукаеш пакоямi – правiльнымi прастакутнiкамi з адных задушных кутоў бяссоння ў iншыя праз морак схапiўшыся за галаву замарочаную ты пытаеш сябе рытарычна – калi гэта ўсё ўрэшце скончыцца? чаму нат падобная да крамянога мурына музыка плечы нiяк не працiсне ў сэрца тваё растахканае? нiхто не цалуе голасу твайго на выхадзе з вуснаў, на кроў закусаных голасу голага нiхто не згадае нiхто не пазвонiць у дзверы нiхто не памрэ ад тугi хiба што кветкi на падваконнi праз месяц пасохнуць хiба што вецер з часам акно разаб’е незачыненае хiба што суседскія дзецi праз год прыйдуць спяваць шчодры вечар
* * *
на некалькi цаляў над брукам i мякка гайдацца ў паветры так дзецi пускаюць па ветры паветраных цмокаў i мараць ляцець i заўсёды здараецца ўпасцi балюча i двойчы й са свiстам зрываецца шчасце дзiцячае з верхняе ноты што iм застаецца тады – шпрыцы цэлафан цыгарэты
цырозы цэйтноты
цi цноты й пякноты цi кут
цi пакуты й цыкута а часам бывае мы звешваем ногi з iржавае хмары i пальцамi водзiм па iх мурашыных маршрутах Шансон на два куплеты з пройгрышам два куплеты i пройгрыш карусель
таго-што-было-раней non stop штокола за кiмсьцi навек зачыняюцца дзверы з iржавым iржаннем бязногiя конiкi рвуцца да прэрый – навыперадкi два куплеты i пройгрыш вачыма лыпаючы два куплеты i пройгрыш даганяючы зад наперадзе працягнi мне руку кiнь мне ласо свайго погляду хто ж нас зрабiў такiмi безнадзейна далёкiмi хто ж нас задумаў такiмi без шансаў пройгрышнымi на гэтай кружэлцы заезджанай два куплеты i пройгрыш – дзе нат каханне пакiнуць здольнае толькi драпiны * * *
так i не вырас, нягледзячы на час, што нясе нас усё далей ад тых берагоў. Яго галава, стрыжаная на лета даваеннай машынкай, не пакрылася зноў мяккiмi каштанавымi кудзеркамi Не, ён не ўтапiўся, паблiзу ж не было глыбокай ракi, быў хiба час, якi млява цячэ, падмываючы берагi. Яго мацi, забыўшыся, часта выходзiла на парог клiкаць яго з вясёлых хлапечых забаваў, з якiх так цяжка ў час вярнуцца дадому, – i ён не вяртаўся. Нават уночы. Нават узiмку. Нават калi ты зусiм вырасла i заўважыла раптам, што твайго сына завуць гэтаксама. * * *
пачакай,
на старой кружэлцы з заезджанымi дарожкамi, што вядуць у адным кiрунку й нiколi наўпопяць i ты чакаеш, не гладзiш яе залацiстае рунi, не iрвеш кiславатага вiнаграду яе няўмелых цалункаў, не кажаш: маленькая ты мая светлакосая, той дождж называецца час... падышоўшы ўскрай блiзка да твару яе, ты заўважаеш шчылiны, праз якiя яна ўсё глыбей занураецца у сябе гэтым часам кружэлка, нiбы Сізіф, перакотвае кожную кроплю пустыняю сэрца безвыходнымi вулкамi рук, глухiмi задворкамi галасоў i тут жа пакiдае вас разгубленых i пастарэлых пасярод пустой трасы на Эмаўс i робiцца цiха-цiха па той бок дажджу Пераклад з украінскай Марыі Мартысевіч. © Галина Крук, 2009 © Марыя Мартысевіч, пераклад, 2009.
prajdzisvet.org |