Freebsd, Openbsd oraz Netbsd

Obecnie pracuje jako administrator serwerów opartych o NetBSD/FreeBSD

Kontakt z autorem przez e-mail: zuntum@eik.pl
Packages, ports, pkgsrc -- pakiety w systemach *BSD
Kolekcja pakietów FreeBSD, OpenBSD oraz NetBSD to zbiór narzędzi bardzo ułatwiających kompilację i instalację dużej ilości darmowego oprogramowania dla systemów Uniksowych. Trzeba wydać tylko jedną lub dwie komendy żeby otrzymać działający program.
Są dwa sposoby instalacji: możemy ściągnąć pakiet ze skompilowanym programem , który trzeba tylko dodać do systemu, bądź też sami kompilujemy program. Pakiety binarne częściej są stosowane na słabszych komputerach, na których kompilacja kodu źródłowego zajęłaby dużo czasu. Jednak samodzielne kompilowanie kodu źródłowego daje nam większe możliwości, możemy dostosować wszystkie opcje kompilacji, wybrać optymalizację na nasz procesor itp.

Pakiety zawierające skompilowane programy w systemach *BSD noszą nazwę paczek (packages), natomiast pakiety ułatwiające kompilację programów ze źródeł we FreeBSD i OpenBSD noszą nazwę portów (ports), w NetBSD zaś pkgsrc. W NetBSD wprowadzono inną nazwę ze względu na to, że według nazewnictwa NetBSD port to wersja NetBSD dla konkretnej platformy sprzętowej.

Na początku znajdźmy i skopiujmy pakiet binarny (package), który nas interesuje. Chcąc odnaleźć dany plik na serwerach FTP należy zacząć poszukiwania od podanych poniżej adresów, zależnie od systemu.

Pakiety NetBSD można wygodnie przeglądać pod adresem:

ftp://ftp.netbsd.org/pub/NetBSD/packages/pkgsrc/README.html

W tym katalogu znajdują się podkatalogi z numerami wersji FreeBSD, w nich zaś oddzielne katalogi dla każdej platformy sprzętowej. Szukając paczek dla platformy i386 należy wejść do katalogu i386. Potem wchodzimy do odpowiedniego katalogu w zależności od posiadanej wersji FreeBSD, np. 4.1.1-RELEASE. W tym katalogu znajdują się już posortowane paczki – są katalogi „tematyczne” z paczkami należącymi tylko do danej kategorii oraz katalog All w którym umieszczone są wszystkie paczki.

Znajdują się tutaj katalogi z numerami wersji OpenBSD, najnowsza wersja ma numer 2.7. Następnie ależy się skierować do katalogu packages, potem do odpowiedniego podkatalogu w zależności od platformy sprzętowej, np. i386. Tam znajdziemy posortowane paczki w katalogach tematycznych oraz wszystkie paczki w katalogu All

Są tutaj umieszczone podkatalogi z numerami wersji NetBSD, w nich zaś oddzielne katalogi dla każdej platformy sprzętowej. Na przykład poszukując paczki dla wersji 1.4.2 dla platformy i386 należy wejść do katalogu 1.4.2/i386. W tym katalogu znajdziemy katalogi z kategoriami, np. paczki z kategorii mail znajdują się w katalogu o tej nazwie. Chcąc przejrzeć wszystkie dostępne paczki trzeba wejść do katalogu All.

Brak komunikatu oznacza, że paczka została zainstalowana. Najczęstszym komunikatem o błędzie jest informacja o niemożności instalacji paczki która jest wymagana do instalacji danej, np.:

# pkg_add gnome-1.2.tgz

pkg_add: could not find package gnomeapplets-1.2.2 !

pkg_add: could not find package gnomeaudio-1.0.0 !

pkg_add: could not find package gnomebasic-0.0.12 !

pkg_add: could not find package gnomecontrolcenter-1.2.2 !

pkg_add: could not find package gnomecore-1.2.2.1 !

Można także nakazać pobranie i instalację paczki z sieci, wtedy jako argument dla pkg_add podajemy adres URL paczki , np.:

# pkg_add ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/releases/i386/4.1.1-RELEASE/packages/shells/zsh-3.1.9.tgz

Wygodniej jest jednak ręcznie ściągnąć paczkę i zainstalować komendą pkg_add, gdyż w przypadku instalacji paczki przez sieć musimy pamiętać pełną ścieżkę do niej na serwerze FTP.

Przedstawię teraz drugą metodę instalacji pakietów - przy wykorzystaniu ports/pkgsrc. Najpierw należy ściągnąć i rozpakować plik ports.tar.gz lub pkgsrc.tar.gz

W zależności od systemu:

FreeBSD:
# ftp ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/branches/-current/ports.tar.gz

# tar xfvz ports.tar.gz –C /usr

# tar xfvz ports.tar.gz –C /usr

# tar xfvz pkgsrc.tar.gz –C /usr

Teraz w katalogu /usr/ports (bądź /usr/pkgsrc w przypadku NetBSD) znajdują się katalogi nazwane tak jak poszczególne kategorie (np. shells, mail). W celu zainstalowania odpowiedniego programu należy wejść do stosownego katalogu:

Wydanie polecenia

Można także od razu napisać:

Paczka (package) oraz pakiet skompilowany ze źródeł (w przypadku instalacji z ports/pkgsrc) są po zainstalowaniu traktowane jednakowo. Informacje o zainstalowanych pakietach znajdują się w katalogu /var/db/pkg. Istnieje wygodne narzędzie do przeglądania zainstalowanych pakietów – pkg_info. Wykonanie polecenia pkg_info bez parametrów spowoduje wyświetlenie ich listy wraz z krótkim opisem, jeśli uruchomimy pkg_info z parametrem „-a” otrzymamy dokładniejszy opis.

W celu usunięcia pakietu należy znać jego dokładną nazwę, nie wystarczy bowiem napisanie

# pkg_delete tcsh

pkg_delete: no such package 'tcsh' installed

Gdyż nie zainstalowano pakietu o nazwie tcsh. W celu ustalenia jego dokładnej nazwy pomocne będzie polecenie grep:

# pkg_info | grep tcsh

tcsh-6.09.00 An extended C-shell with many useful features

Teraz już wiemy, że należy napisać:

# pkg_delete tcsh-6.09.00

Warto regularnie uaktualniać kolekcje ports/pkgsrc. Nowsze wersje portsów są częściej lepiej dopracowane pod względem security, uaktualniane są także wersje programów. Oczywiście jest wiele metod uaktualniania ports/pkgsrc, podam tylko niektóre.

Najwygodniej zrobić to za pomocą programu cvsup. Nie znajduje się on domyślnie w systemie, jednak łatwo go dodać komendą:

# pkg_add ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/packages/4.1.1-RELEASE/All/cvsup-bin-16.1.tgz

Oto przykładowy plik konfiguracyjny dla cvsup:

# cvsup nazwa-pliku-konfiguracyjnego

# setenv CVS_RSH ssh

# cd /usr/ports; cvs –d anoncvs@anoncvs.ca.openbsd.org:/cvs -z9 update –dAP
NetBSD:

Program cvs nie znajduje się domyślnie w systemie, jednak łatwo go dodać komendą:

# pkg_add ftp://ftp.netbsd.org/pub/NetBSD/packages/1.4.2/i386/devel/cvs-1.10.tgz
Analogicznie postępujemy z rsync:

# pkg_add ftp://ftp.netbsd.org/pub/NetBSD/packages/1.4.2/i386/All/rsync-2.4.3.tgz

# setenv CVS_RSH ssh

# cd /usr; cvs –d anoncvs@anoncvs.netbsd.org:/cvsroot –z6 co pkgsrc
Lub przez rsync:
# cd /usr

# rsync –vvvvaaaazzzz rsync://rsync.netbsd.org/NetBSD/NetBSD-current/pkgsrc .